IP dla zielonych – część 3: Kto rozdaje IP w sieci i dlaczego ręczne ustawianie to droga przez mękę?

By | Czerwiec 28, 2025
0 Comment

Do tej pory opowiedzieliśmy sobie, czym jest IP, maska, brama, DNS, a nawet co to jest NAT.
W tej części zejdziemy jeszcze niżej – do momentu, gdy urządzenie podłącza się do sieci i… nie ma jeszcze żadnego adresu. Kto mu go przydziela? Czy trzeba wpisywać wszystko ręcznie?
No właśnie – nie trzeba, i dobrze, bo jakbyśmy robili to ręcznie przy każdej drukarce, laptopie i telefonie, to szybko by się zrobił bałagan.

Czytaj dalej, a dowiesz się:

  • Czym jest DHCP

  • Dlaczego ręczne wpisywanie IP ma sens tylko w wyjątkowych sytuacjach

  • I jak router ogarnia całe to zamieszanie

🧱 Sieć można zbudować ręcznie – ale czy warto?

Teoretycznie, budując prostą sieć (np. dwa komputery połączone kablem), możesz ustawić wszystko ręcznie, na każdym urządzeniu:

  • IP: 192.168.1.10

  • Maska: 255.255.255.0

  • Brama: 192.168.1.1

  • DNS: 8.8.8.8

Tylko że:

  • musisz wiedzieć, jakie IP są już zajęte

  • łatwo się pomylić

  • każde nowe urządzenie musisz ustawiać z palca

W domu, biurze, szkole – to po prostu nie ma sensu. No to kto robi to za nas?

🤖 Poznaj DHCP – automat do rozdawania IP

DHCP to skrót od Dynamic Host Configuration Protocol, jest to po prostu usługa/program, który automatycznie rozdaje adresy IP. W małych sieciach (dom, małe biuro) rolę serwera DHCP zazwyczaj spełnia sam router Wi-Fi. W większych, korporacyjnych środowiskach często uruchamia się dedykowany serwer DHCP (np. Windows Server, ISC DHCP na Linuxie), aby centralnie zarządzać tysiącami urządzeń i wieloma podsieciami.

Brzmi poważnie, ale jego działanie jest banalnie proste:

  1. Komputer w sieci mówi: „Cześć! Jestem nowy, dajcie mi jakiś IP!”

  2. Router (albo serwer DHCP) odpowiada: „Proszę bardzo – masz 192.168.1.24, ważny przez 24h”

  3. Komputer mówi: „Dzięki!” i używa adresu

Ten proces dzieje się w ułamku sekundy, za każdym razem, gdy podłączasz się do Wi-Fi czy kabelka.
Nie musisz nic klikać – adres, maska, brama i DNS ustawiają się same.

🔁 DHCP to jak wypożyczalnia adresów

DHCP nie rozdaje adresów na zawsze. To bardziej jak wypożyczalnia:

  • Komputer dostaje IP „na jakiś czas” (np. 24 godziny, godzina, 10 minut)

  • Po tym czasie może je przedłużyć albo dostać nowe

  • Dzięki temu nie ma bałaganu, nie dublują się adresy i wszystko działa automatycznie

🧠 A po co komu statyczne IP?

Są sytuacje, gdzie warto, żeby dane urządzenie zawsze miało ten sam adres IP – np.:

  • serwer w domowej sieci (192.168.1.100)

  • drukarka sieciowa

  • kamera IP

  • bramka automatyki, NAS, ESP itp.

Oczywiście w tym przypadku możemy zrobić to ręcznie, ale uwaga: 👨‍💻 Dobry admin nie ustawia IP na sztywno na urządzeniu.
Zamiast tego wchodzi do panelu routera i ustawia „stałą dzierżawę DHCP” (DHCP reservation).

Dzięki temu:

  • urządzenie dalej dostaje IP automatycznie (nie trzeba nic klikać)

  • ale router zawsze przydziela mu ten sam adres na podstawie MAC-a

  • i Ty masz porządek w sieci – wszystko pod kontrolą

To najlepszy kompromis między wygodą a przewidywalnością.

📎 Co to jest MAC?

MAC (Media Access Control) to unikalny, fizyczny adres każdej karty sieciowej – coś w rodzaju numeru seryjnego urządzenia w sieci lokalnej.
Wygląda tak:

00:1A:2B:3C:4D:5E

🏷️ Co zdradza MAC?

Fragment Nazwa Co oznacza?
00:1A:2B OUI (Organizationally Unique Identifier) Trzy pierwsze bajty – wskazują producenta karty (np. TP-Link, Intel, Apple).
3C:4D:5E Device ID Ostatnie trzy bajty – unikalne dla danej sztuki urządzenia.

 

📬 Bonus: jak wygląda komunikacja DHCP (w tle)?

Żeby komputer dostał adres IP, musi się trochę nagadać z routerem. Proces wygląda mniej więcej tak:

  1. DHCP Discover – „Jestem tu! Kto może mi dać IP?”

  2. DHCP Offer – „Tu router, mogę Ci dać 192.168.1.42”

  3. DHCP Request – „Biorę ten adres, poproszę oficjalnie”

  4. DHCP Acknowledgment – „Potwierdzone. Masz IP na 24h”

To się dzieje w milisekundach. Ty nawet nie widzisz, a komputery już wszystko wiedzą.

➕ A co jeśli DHCP nie działa?

Wtedy mamy takie opcje:

  • Komputer może dostać adres typu 169.254.x.x (tzw. APIPA, autokonfiguracja)

  • Komputer nie połączy się z internetem

  • Trzeba ręcznie ustawić IP, maskę i bramę, by uzyskać połączenie z siecią i internetem

  • Albo… zrestartować router 😉

🧪 Spróbuj sam:

Chcesz sprawdzić, czy Twój komputer korzysta z DHCP?

  1. Otwórz terminal/konsolę

  2. Wpisz:

 ipconfig /all (Windows)
 ifconfig (Linux)
 ip a (macOS/Linux – ogólne IP)

  1. Sprawdź, czy przy Twoim interfejsie sieciowym (np. Wi-Fi) widać:

    • adres IP z puli 192.168.x.x lub 10.x.x.x

    • bramę (192.168.1.1)

    • serwery DNS

    • wzmiankę o DHCP Enabled: Yes (Windows)

  2. W Windows zobaczysz też:

Lease Obtained: ... Lease Expires: ...

To znaczy, że adres został wypożyczony na jakiś czas – tak jak mówi teoria.

📌 Co dalej?

W części 4:

  • Pokażę, co się dzieje, gdy dwa komputery mają ten sam adres IP

  • Jakie są skutki „konfliktu IP”

  • I jak tego unikać, zwłaszcza w większych sieciach

 

Category: IP